Hvað eru blaðamenn að gera í þessu???

Er spurning sem bloggarinn Magnús Helgi Björgvinsson spyr sig að á bloggi sínu, og segir meðal annars: "En svona í framhjáhlaupi þá finnst mér það skítt að við fáum allar helstu fréttir af efnahagsmálum hér á Íslandi frá útlöndum. Það er eitthvað að hjá íslenskum blaðamönnum ef að aðilar út í löndum hafa betri heimildir en blaðamenn hér."

Það er einfalt svar við þessu.

Blaðamenn hér á landi eru í yfirhöfuð illa menntaðir. Egill Helgason segir að menn þurfi að vera droppát úr háskóla til að vera góður blaðamaður. Hann er ekki einn um það. Blaðamannafélag íslands hélt málþing þar sem kennari í fjölmiðlafræði sagði að þetta háði blaðamannastéttinni og hann var úthrópaður fyrir það.

Það er ekki flókið fyrir mig til dæmis, sem vel menntaðan mann að gera svona greiningu á ástandinu hér heima, en það myndi hjálpa ef ég væri viðskiptafræðingur eða hagfræðingur. Eg myndi leita mér aðstoðar þesskonar sérfæðinga ef ég þyrfti. En þegar menn hafa ekki menntunina og þekkinguna til að gera svona rannsóknargreinar og það sem ég kalla alvöru blaðamennsku, þá reyna menn það ekki.

Það má líkja þessu við tvo einstaklinga. Annar kann að lesa og hinn ekki. Sá sem kann að lesa, sest niður og les 400 bls. bók án mynda. Hinn sest niður og flettir í gegnum þunnar myndabækur. Ef hinn læsi mælir með sinni bók, þá segir sá ólæsi...."mér finnst svona bækur leiðinlegar, það er alger óþarfi að lesa þetta allt".

Þetta er þó ekki algilt með blaðamenn, en upp til hópa er þetta svona. Meira að segja inna ritstjórna á mánaðarblöðunum "eru þetta miklir reynsluboltar í bransanum", en hafa ekki grunninn sem menntun í faginu gefur þeim. Þeir skiptast á að vinna á hvaða blaði sem er, og taka sömu vinnubrögðin með sér. Engum nýjum er hleypt inn og því verða menn alltaf í sandkassanum og komast aldrei upp á það level sem þeir ættu að vera á.

Ef maður ber saman vinnubrögð og aðferðir við greinarskrif og eftirfylgni, eitthvað sem maður mætti kalla blaðamennsku bara, þá eru fáir sem standa sig hér á landi. Kannksi einna helst Lesbók Moggans sem eitthvað getur, en þar skrifa oftar en ekki fræðimenn líka.

Þetta aumingja viðhorf sem mætti kalla, þegar menntun er dregin í svaðið og þeim mun ómenntaðri sem menn eru þeim mun betri blaðamenn verða þeir viðhorf, hverfur þá fyrst getum við farið að sjá alvöru greinar frá almennum blaðamönnum.

Eitt það fyrsta sem ég lærði í fjölmiðlafræðinni var það að allir blaðamenn eru sjálfumhverfir. Þegar á reyndi, virðist vera að kenningin sé rétt :)

 

Seðlabankinn leggi gildru fyrir spákaupmennina?

Athugasemdir

[Promotor Fidei, 30.3.2008 kl. 08:53]

Ég er ekki með öllu sammála. Á lélegri fréttamiðlum virðast blaðamenn reyndar lítið menntaðir, og vinnubrögðin eftir því, metnaðarlaus og léleg afgreiðslublaðamennska og æsifréttamennska yfirleitt. Á betri miðlum eru starfsmenn hins vegar flestir bæði hámenntaðir og eru einnig margir hverjir eiturskarpir. 

Hins vegar staðan orðin sú í dag að það er ekki til peningur til að standa í ítarlegri rannsóknarvinnu nema í mjög sérstökum tilvikum. Það þarf að manna ákveðnar stöður fyrir hversdagsfréttaflutning blaðsins, og ekki er svigrúm til staðar í rekstrinum til að standa undir "alvöru" rannsóknarblaðamennsku í hvert skipti sem tækifæri eða tilefni er til.

Þessi mannekla hlýst m.a. af markaðsaðstæðum: neytendahópurinn er smár, fjölmiðlafyrirtækin miklu minni en fjölmiðlar í milljónaþjóðum, og með lítið svigrúm í rekstrinum fyrir rannsóknarvinnu, sem er bæði dýr og tímafrek (og oft óvíst með árangur þegar lagt er af stað).

Hitt getur svo vel verið, að rannsóknir séu farnar af stað hjá fjölmiðlunum, á markaðsmálunum, og verðurðu þá að gera þér grein fyrir að slíkt vinna getur tekið langan tíma ef vel á að vera. Það er jú ekki hægt að sísvona hringja í bankana og biðja konuna á skiptiborðinu um að gefa samband við manninn sem er að leika með kerfið.

[Johnny Bravo, 30.3.2008 kl. 10:44]

Sammála með  menntun blaðamann, er ekki betra að fá Viðskipta eða hagfræðing til að skrifa fréttir af viðskiptalífi.

Matreiðslumann til að skrifa uppskriftir og húmorista til að skrifa brandara.

Alveg sama þó að það sé ekkert sérstök íslenska?

í athugasemdinni hér að ofan er bent á að þetta sé allt vegna markaðsaðstæðna, þeir tíma ekki að ráða hæft fólk, held að menn ættu þá bara að gefa út færri blöð með meira viti í. 

Enda eru blöð sem fréttamiðlar löngu dáið, það vita allir sem hafa áhuga á fótbolta hver úrslitinn eru áður en blaðið kemur. Sama á við um kosningasigra, náttúruhamfarir og annað spennandi, en þetta er fínn vettvangur til miðla góðum samantektum á stórum málum. 5-10síðna blöð um stór mál eru alltaf þetta mest áhugaverða.

[Loopman, 30.3.2008 kl. 14:57]

Takk fyrir mjög góð komment J. Bravo og P. Fidei.

Svara Fidei fyrst: "Ég er ekki með öllu sammála. Á lélegri fréttamiðlum virðast blaðamenn reyndar lítið menntaðir, og vinnubrögðin eftir því, metnaðarlaus og léleg afgreiðslublaðamennska og æsifréttamennska yfirleitt. Á betri miðlum eru starfsmenn hins vegar flestir bæði hámenntaðir og eru einnig margir hverjir eiturskarpir. "

Það er reyndar rétt, ég var ekki að alhæfa, en svona general línan er ansi slöpp. Betri miðlar? Það er reyndar ansi teygjanlegt hugtak hér á landi :) Jú vissulega eru þar sagnfræðngar, stjórnmálafræðingar, íslenskufræðingar, hagfærðingar og whatever sem skrifa, það er rétt.

Aftur kvót. "Hins vegar staðan orðin sú í dag að það er ekki til peningur til að standa í ítarlegri rannsóknarvinnu nema í mjög sérstökum tilvikum. Það þarf að manna ákveðnar stöður fyrir hversdagsfréttaflutning blaðsins, og ekki er svigrúm til staðar í rekstrinum til að standa undir "alvöru" rannsóknarblaðamennsku í hvert skipti sem tækifæri eða tilefni er til"

Þetta vissi ég reyndar, en eins og Bravó segir í sínu svari, "Enda eru blöð sem fréttamiðlar löngu dáið....en þetta er fínn vettvangur til miðla góðum samantektum á stórum málum. 5-10síðna blöð um stór mál eru alltaf þetta mest áhugaverða. "

Flest blöð hér á landi, eins Rúv sjónvarp og Stöð tvö og útvörpin eru með þætti sem hægt er að telja á fingurm annarar handar sem fara dýpra en copy/paste af Reuters newsfeedinu. Það á líka við blöðin. Mér var sagt af einum af stjörnublaðamönnum landsins að þeir vildu bara úttektir en enga greiningu. Það er að segja, yfirlitsblaðamennsku.

Blöðin eru dáin, það er alveg hárrétt, þessvegna eiga þau að fókusa á að fara skipulega í málin. Fjórða valdið á Íslandi er ekki til staðar. Það er alvarlegt mál.

Það borgar sig að fara aðeins ofaní málin af og til, einu sinni í viku kannksi eða eitthvað, til að allavega reyna. Meira að segja Kompás er yfirborðskenndur og er það okkar veðlaunaðasti fréttaskýringaþáttur. En sú staðreynd að ráða bara krakka til að skrifa um París Hilton í stað þess að ráða vel menntaða menn til að koma með dýpra stuff af og til, myndi bæta mikið.

Það eru að koma blöð eins og Herðubreið og Þjóðmál sem reyna, en þau eru bæði pólitísk lituð.

Mig langar að stofna alvöru rannsóknar tímarit, þar sem menn sem hafa vit á hlutunum fara ofan í málin, bæði innlend og erlend. En ég á ekki pening.